Жак Мано

Жак Мано
фр.: Jacques Monod
Дата нараджэння	9 лютага 1910(1910-02-09)[…]
Месца нараджэння	XVII акруга Парыжа, Францыя
Дата смерці	31 мая 1976(1976-05-31)[…] (66 гадоў)
Месца смерці	Каны, дэпартамент Прыморскія Альпы, Францыя
Месца пахавання	Гран-Жас[d]
Грамадзянства	Францыя
Бацька	Lucien Monod[d]
Маці	Charlotte MacGregor[d]
Жонка	Odette Monod-Bruhl[d]
Дзеці	Philippe Monod[d]
Род дзейнасці	біёлаг, біяхімік, генетык, урач, змагар Французскага супраціву
Навуковая сфера	біялогія
Месца працы	Калеж дэ Франс факультэт прыродазнаўчых навук Парыжскага ўніверсітэта[d] Парыжскі ўніверсітэт Інстытут Пастэра
Альма-матар	факультэт прыродазнаўчых навук Парыжскага ўніверсітэта[d]
Партыя	Французская камуністычная партыя
Член у	Лонданскае каралеўскае таварыства Леапальдзіна Шведская каралеўская акадэмія навук Амерыканская акадэмія мастацтваў і навук Нацыянальная акадэмія навук Італіі[d] Нацыянальная акадэмія навук ЗША
Узнагароды	медаль Каруса[d] (1965) прэмія Мэрджары Стэфенсана[d] (1969) прэмія Шарля-Леапольда Маера[d] (1962) Montyon Science Award[d] (1955) медаль Левенгука (1969) замежны член Лонданскага каралеўскага таварыства[d] (25 красавіка 1968)
Медыяфайлы на Вікісховішчы

Жак Люсьен Мано (фр.: Jacques Lucien Monod; 9 лютага 1910, Парыж, Францыя — 31 мая 1976, Каны, Францыя) — французскі біяхімік і мікрабіёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі па фізіялогіі і медыцыне у 1965 годзе (сумесна з Франсуа Жакобам і Андрэ Львофам) «за адкрыцці, якія тычацца генетычнага кантролю сінтэзу ферментаў і вірусаў».

Замежны член Нацыянальнай акадэміі навук ЗША (1968), Лонданскага каралеўскага таварыства (1968).

Біяграфія

Нарадзіўся 9 лютага 1910 года ў Парыжы ў сям’і французскага мастака і амерыканкі з Мілуокі, ЗША. У 1917 годзе разам з сям’ёй пераехаў на поўдзень Францыі, дзе правёў большую частку свайго дзяцінства. Сваёй цікавасцю да біялогіі Жак быў шмат у чым абавязаны свайму бацьку, які быў вельмі эрудзіраваным чалавекам і шмат чытаў Дарвіна. Вучыўся ў Канскім ліцэі, у 1928 годзе паступіў на факультэт прыродазнаўчых навук у Парыжы, тады яшчэ не ўсведамляючы, што веды, якія даюцца там, адставалі па меншай меры на дваццаць гадоў ад сучаснай біялагічнай навукі. Тымі, хто дапамог яму ў гэты перыяд часу ў выбары правільнага напрамка і прышчапілі цікавасць да мікрабіялогіі і фізіялагічнай генетыкі, былі Жорж Тэсье, Андрэ Львоф, Барыс Эфрусі, Луі Рапкін.

У 1941 годзе атрымаў доктарскую ступень у натуральных навуках. Пасля перыяду выкладання на факультэце навук у 1934 годзе і ў Каліфарнійскім тэхналагічным інстытуце у 1936 годзе, Мано пераходзіць у Інстытут Пастэра, дзе ў той час вызвалілася пасада дырэктара лабараторыі на факультэце Андрэ Львофа. У 1954 годзе Мано становіцца дэканам факультэта клетачнай біяхіміі, а ў 1959 годзе прафесарам хіміі метабалізма ў Сарбоне. У 1967 годзе атрымлівае пасаду прафесара ў Калеж дэ Франс. У 1971 годзе Мано становіцца дырэктарам Пастэраўскага інстытута.

У 1938 годзе Мано ажаніўся з Адэт Бруль (фр.: Odette Bruhl). У іх нарадзілася двое сыноў-двайнят, Аліўе і Філіп.

Жак Мано памёр у 1976 годзе і быў пахаваны на могілках Гран-Жас (фр.: Grand Jas) ў Канах (на Блакітным Беразе).

Сям’я

• Жонка — Адэта Мано-Бруль (1906—1972), археолаг і усходазнавец, унучка галоўнага рабіна Францыі Цадока Кана (1839—1905), пляменніца Люсьена Леві-Бруля.

Кнігі

• У 1971 годзе была апублікаваная яго кніга «выпадковасць і неабходнасць» («Chance and Necessity»), якая асвятляе прыроду клеткавых біяхімічных працэсаў і якая выказвае той пункт гледжання, што паходжанне жыцця і працэс эвалюцыі ёсць вынік выпадковасці.

Іншыя публікацыі

• Jacob F; Monod J (June 1961). «Genetic regulatory mechanisms in the synthesis of proteins». J Mol Biol. 3: 318-56. PMID 13718526.

Літаратура

• Моно (Monod) Жак Люсьен // Большая советская энциклопедия : ([в 30 т.]) / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд.. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978. (руск.)

Спасылкі

• Інфармацыя на сайце Нобелеўскага камітэта (англ.)
• Нобелеўская лекцыя Жака Мано (англ.)
• Jacques Lucien Monod, 9 February 1910 — 31 May 1976 / Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society 1977 vol 23 pp 385—412, plate, by A. Lwoff (англ.)